.
Subscribe to my channel Youtube.com/user/DaLiaMuzic
TAMA LIU MAI BAINAKA SIRA, BEM VINDO E OBRIGADA PELA VISITA!

sábado, 18 de abril de 2020

100$ kada uma kain durante EE, sala info husi Ministro Fidelis Magalhães. Sé ma'ak sala?

Fidelis Magalhães husi Partidu Libertasaun Popular (PLP) no hakna'ar-an nudar Ministro da Reforma Legeslativas no Assuntos Parlamentares iha VIII Governu Konstitusional, foin dadauk, fo-sai ba publiku katak "Governo iha planu atu distribui subsidiu 100$ ba uma kain ida durante Estadu Emerjensia (EE) - Estadu Emergensia tamba Pandemia Covid-19, Corona virus

Hanesan haktuir jornal nasional sira katak "Governu sei oferese subsidiu ba populasaun kada uma kain ho montante orsamentu ba kada uma kain ida hetan $100 dolares kada fulan no sei ajuda hamenus todan ba empreza sira". (Fidelis Magalhaes/Tempo Timor) 

Notisia "pomposo" halo populasaun, liliu kbi'it laek sira lara-metin tebes ho "oferta" ne'e. Inedito, hanesan acontece iha suku FATUHADA nian. Halo ema kbi'it laek, aileba-oan, sira fadigadu "atrapalha" haluha tiha regra EE (distansiamentu sosial) hodi bou no halibur hamutuk iha sede chefe de suco, tamba deit 100$ nebe Fidelis dehan planu atu fo.

Media sira litik no kria konfuzaun iha povu, ikus, ministru tutela desmente iha nia facebook husu deskulpa katak "ne'e hanesan planu ida, nebe buat hotu sidauk klaru no laiha certeza" no sala-liu mak fo sala media sira.

Povu atu fiar se los?

Povu fo votu iha eleisaun tamba fiar no hein uku-nain nia tulun atu hadi'ak sira nia moris, la'os "promete" atu fo apoiu "subsidi" maibe depois "retira" fali.

Hanesan haktuir media sira: RTTL Live destaka "Governu Sei Fo Subsidiu Ba Kada Familia Ho Dolares Amerikanu 100". GMN TV sublinha iha nia linha editoral katak "Governu Garante Rendimentu kada Familia Fulan ida $100 Durante Estadu Emerjensia no Halakon Pagamentu Obrigatoriu Seguransa Social". Miabe, ikus mai guvernu rejeita subsidiu ne'e ho argumentu la klaru. Hanesan hakerek iha jornal Timor Post: "Governu Rejeita Subsidiu $100 ba Kada Familia". Tempo Timor mos hatun notisia dehan "PM Taur: Governu Seidauk Aprova Subsidiu $100 ba Kada Uma-kain".

Agora se mak sala iha situasaun ida hanesan ne'e? Guverno, povu ka jornalista sira? Ka info ne'e "misunderstanding" entre hotu? Eis a questão? 

Iha semana rua liu ba, iha loron 3 fulan Abril, Elia Amaral aprezenta dadus diferente ho Rui Araujo, PM Taur haruka kedas karta ba PR Lu-Olo para exonera tiha Vice-ministra Saude nian, i sem estuda lae, Lu-Olo "pecat" kedas. Enquanto, Fidelis nebe kria konfuzaun ho planu "SUBSIDIU 100 DOLAR" hetan salva ho deit "deskulpa". "Misunderstanding"? iha ne'e, "subsidiu 100 dolar" laiha conhecimento nem apresentação ba Conselho Ministro, mak depois tenki submete ba aprovação iha Parlamento no ikus PR mak sei promulga. Maibe, de facto, Ministro ko'alia BUAT IDA, depois, tuir-mai, Primeiro Ministro dehan BUAT SELUK. La tutan malu!

Hanesan dehan PM  ba media no imprensa (08/04/2020) sira katak "Osan $100 ba kada familia ne'e diskusaun sei la'o hela, seidauk iha konkluzaun ida". Ne'e atu justifika de'it guvernu ne'e nia "atrapalhasaun" politika hasoru surto covid-19 nebe de facto kauza konfuzaun.

Neste caso, guverno, tenki prudente wainhira atu presta deklarasaun ruma ba publiku. Ida, rigor,  no seluk, atu evita konfuzaun no misunderstanding iha publiku nia le'et. Primeiro, Ministro dehan "guvernu iha planu", mabe depois PM dehan "rejeita" no "sidauk aprova" buat ida konaba subsidiu 100 dolar ne'e.

Iha situasaun ida hanesan ne'e, guvernu tenki rigroso iha servisu no transparente fo informasaun ba publiku. Covid-19 ne'e ameasa real ida no "todo o cuidado é pouco". CAOS mak informasaun nebe ita hakarak "espalha" ba publiku nebe "la lo'os" no, sa-tan, ho "tendencioso".

Faktu mak hatudu, konsekuensia husi "imprudência" iha "statement" obriga ema lulun-malu lori "suratahan" ba entrega iha chefe de suco nia "uma". Involuntariamente sira quebra regras EE no põe em risco ema nia vida.

THE PEOPLE DON'T NEED TO KNOW WHAT YOU HAVEN'T ASSURED!

Rona PLANU wainhira iha ELPAR. Agora povu la presiza rona planu husi Governu, maibe presiza hatene "konkluzaun definitiva", execução, acção hodi proteje Timor-Leste durante EE. Ba ida ne'e, COMBATE SURTO COVID-19, “exige prioridade absoluta” ho kaer liman hamutuk, "de mãos dadas".

Elegansia husi parte ministro Fidelis Magalhães nian hatudu ona ho rezultadu "dun malu sé mak kulpa". Sala iha media ka publiku nia ignoransia? Tamba parese ba sira nunka sala. Deskulpa hau sala, ikus-ikus entre bo'ot sira ELIA de'it mak sala. Husu "deskulpa" hatudu "frakeza", fo-kulpa ba ema seluk ne'e "negativo", no, di'ak liu ona ma'ak GENTLEMAN "assume responsabilidade".

O que vai acontecer a seguir? A ver vamos!

Povu agora hein desenrolar 500.000$ nebe aprova ona ba atu tane Estadu Emergensia. Ita hein.

Dalia Kiakilir
Oxford, 18th April 2020

2 comentários:

Publicação em destaque

"ÉS VIVA"

"És viva" A todas as mulheres Estás triste, Estás só Porque ninguém te fala Porque ninguém te liga Ninguém quer saber d...